Ocular torticollis : การเอียงคอเพื่อชดเชยอาการมองเห็นภาพซ้อนแนวดิ่่ง สาเหตุและแนวทางแก้ไขด้วยแว่นปริซึม
25 October 2025
คนไข้ที่มีตาเขในแนวดิ่ง หรือ Vertical heterotropia ทำให้เกิดอาการมองเห็นภาพซ้อนในแนวตั้ง มักพบร่วมกับคนไข้มีอาการเอียงศีรษะ เพื่อให้อาการภาพซ้อนลดลงอาจสังเกตได้จากภาพถ่าย
อาการตาซ้ายเขขึ้นบน หรือ Left hypertropia เคสนี้ปัญหาที่พบมาจากกล้ามเนื้อเคลื่อนไหวลูกตา Superior oblique ที่เกาะบริเวณด้านบนลูกตาและคล้องผ่านห่วง Trochlea ที่กระดูกข้างจมูก กล้ามเนื้อมัดนี้ทำหน้าที่หมุนตาเข้าหาจมูกและหมุนลงในเวลาเดียวกัน เมื่อกล้ามเนื้อมัดนี้ไม่ทำงานตาข้างนี้จึงลอยขึ้น
เมื่อตาซ้ายลอยทำให้ภาพวัตถุต่ำลงเมื่อเทียบกับตาขวา ร่างกายแก้ไขโดยการเอียงคอลงด้านขวา เพื่อให้ภาพจากตาข้างขวาต่ำลง อาการมองเห็นภาพซ้อนจึงลดลง ปรากฏการนี้เรียกว่า Ocular torticollis
แนวทางแก้ไขโดยการใส่แว่นสายตาที่มีปริซึม Base down ที่ข้างซ้าย ภาพวัตถุจากเดิมที่อยู่ต่ำกว่าจะเลื่อนขึ้นมาระดับเดียวกับภาพจากตาข้างขวา อาการมองเห็นภาพซ้อนก็จะหายไปและคอที่เอียงขวาจะค่อยๆ กลับมาปกติ
คนไข้รายนี้อายุ 40 ต้น ก่อนหน้านี้ไม่พบความผิดปกติใดๆ นอกจากสังเกตพบอาการเอียงศีรษะลงทางด้านขวา สันนิฐานว่าน่าจะมีตาเหล่ซ้อนเร้นแนวดิ่งสูงมาแต่เด็ก และมีการชดเชยโดยการเอียงศีรษะทำให้ไม่พบความพบปกติก่อนหน้า ต่อมาเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นกำลังในการรวมภาพ (Fusional vergence amplitude) แนวตั้งลดลง จนถึงจุดที่ไม่สามารถชดเชยได้ทั้งหมดจึงแสดงอาการ นั้นเอง
อาการตาซ้ายเขขึ้นบน หรือ Left hypertropia เคสนี้ปัญหาที่พบมาจากกล้ามเนื้อเคลื่อนไหวลูกตา Superior oblique ที่เกาะบริเวณด้านบนลูกตาและคล้องผ่านห่วง Trochlea ที่กระดูกข้างจมูก กล้ามเนื้อมัดนี้ทำหน้าที่หมุนตาเข้าหาจมูกและหมุนลงในเวลาเดียวกัน เมื่อกล้ามเนื้อมัดนี้ไม่ทำงานตาข้างนี้จึงลอยขึ้น
เมื่อตาซ้ายลอยทำให้ภาพวัตถุต่ำลงเมื่อเทียบกับตาขวา ร่างกายแก้ไขโดยการเอียงคอลงด้านขวา เพื่อให้ภาพจากตาข้างขวาต่ำลง อาการมองเห็นภาพซ้อนจึงลดลง ปรากฏการนี้เรียกว่า Ocular torticollis
แนวทางแก้ไขโดยการใส่แว่นสายตาที่มีปริซึม Base down ที่ข้างซ้าย ภาพวัตถุจากเดิมที่อยู่ต่ำกว่าจะเลื่อนขึ้นมาระดับเดียวกับภาพจากตาข้างขวา อาการมองเห็นภาพซ้อนก็จะหายไปและคอที่เอียงขวาจะค่อยๆ กลับมาปกติ
คนไข้รายนี้อายุ 40 ต้น ก่อนหน้านี้ไม่พบความผิดปกติใดๆ นอกจากสังเกตพบอาการเอียงศีรษะลงทางด้านขวา สันนิฐานว่าน่าจะมีตาเหล่ซ้อนเร้นแนวดิ่งสูงมาแต่เด็ก และมีการชดเชยโดยการเอียงศีรษะทำให้ไม่พบความพบปกติก่อนหน้า ต่อมาเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นกำลังในการรวมภาพ (Fusional vergence amplitude) แนวตั้งลดลง จนถึงจุดที่ไม่สามารถชดเชยได้ทั้งหมดจึงแสดงอาการ นั้นเอง
